Miễn dịch ở heo con còn non yếu và dễ suy giảm trong giai đoạn sơ sinh – cai sữa. Vitamin giữ vai trò quan trọng trong việc kích hoạt miễn dịch, tăng sức đề kháng và giảm bệnh tiêu chảy – hô hấp.

Vì sao hệ miễn dịch của heo con dễ bị suy yếu?

Heo con sinh ra không có kháng thể truyền qua nhau thai, nên miễn dịch phụ thuộc hoàn toàn vào:

• Sữa đầu (colostrum)

• Vitamin – khoáng – vi chất

• Sức khỏe heo mẹ

• Môi trường và chế độ chăm sóc
   

Giai đoạn từ 1 - 35 ngày tuổi, heo con trải qua 3 “cú sốc” lớn:

1. Sốc sinh lý sau sinh

Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện → dễ nhiễm khuẩn E.coli, Streptococcus.

2. Sốc dinh dưỡng

Chuyển từ sữa → cám → heo rễ bị rối loạn tiêu hóa.

3. Sốc cai sữa

Kháng thể từ sữa mẹ giảm mạnh → dễ bị tiêu chảy – viêm phổi.

-> Việc bổ sung vitamin là giải pháp thiết yếu để nâng cao miễn dịch bẩm sinh + miễn dịch thu được cho heo con.

Vai trò của từng loại vitamin trong phản ứng miễn dịch của heo con

Vitamin là chất điều hòa quan trọng cho các tế bào miễn dịch như: lympho T, lympho B, đại thực bào, tế bào niêm mạc ruột.

Miễn dịch ở heo con yếu thì bà con cần bổ sung vitamin, dưỡng chất gì?

1. Vitamin A 

Cơ chế:

• Duy trì tính toàn vẹn niêm mạc ruột và phổi

• Tăng sinh tế bào miễn dịch T-helper

• Tăng sản xuất kháng thể IgA tại ruột

Thiếu vitamin A gây:

• Tiêu chảy kéo dài

• Khả năng hấp thu kém

• Dễ viêm phổi, viêm ruột
   

-> Vitamin A cực kỳ quan trọng cho miễn dịch niêm mạc, tuyến phòng thủ đầu tiên chống vi khuẩn ở heo con.

2. Vitamin D3

Vai trò:

• Kích hoạt đại thực bào (macrophage)

• Tăng biểu hiện protein kháng khuẩn cathelicidin

• Giảm phản ứng viêm quá mức

Lợi ích cho heo con:

• Xương chắc → đứng nhanh → bú khỏe

• Tăng sức đề kháng tổng thể cho heo.

3. Vitamin E 

Vitamin E kết hợp với Selenium tạo thành hệ thống chống oxy hóa GSH-Px, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.

Tác dụng miễn dịch:

• Bảo vệ tế bào lympho khỏi stress oxy hóa

• Tăng sản xuất kháng thể IgG

• Giảm tỷ lệ chết ghép trong 21 ngày đầu
   

Nếu thiếu vitamin E:

• Heo con yếu, run, ít bú

• Tỷ lệ tiêu chảy tăng rõ rệt

• Viêm cơ, phù não (bệnh thiếu E điển hình)

4. Vitamin C 

Heo không tổng hợp đủ vitamin C khi:

• Nhiệt độ cao

• Lúc vận chuyển heo

• Cai sữa

• Tách đàn, thay thức ăn
   

Vai trò:

• Tăng bạch cầu trung tính

• Giảm cortisol (hormone gây stress)

• Tăng sức bền thành mạch → giảm mất nước tiêu chảy

-> Bổ sung vitamin C giúp heo con đỡ stress – ít bệnh – ăn khỏe

5. Vitamin nhóm B

Bao gồm B1, B2, B6, B12, niacin, biotin.

Vai trò:

• Tăng chuyển hóa năng lượng → heo con hoạt bát, bú nhiều

• Hỗ trợ tủy xương tạo hồng cầu

• Duy trì chức năng hệ thần kinh → giảm run, giảm yếu chân

• Tăng sinh tế bào lympho

Thiếu vitamin B → heo còi cọc, tiêu chảy dinh dưỡng.

Làm sao để heo con có hệ miễn dịch toàn diện?

• Nghiên cứu cho thấy:

• Vitamin E + Selenium: Tăng hoạt lực lympho T – tăng IgG

• Vitamin A + D3: Tăng miễn dịch niêm mạc ruột

• Vitamin C + kẽm: Giảm tiêu chảy, tăng sức đề kháng

• Vitamin B-complex: Tăng chuyển hóa năng lượng cho hệ miễn dịch

Heo con thiếu 1 trong các nhóm trên → phản ứng miễn dịch suy giảm.

Khi nào nên bổ sung vitamin cho heo con?

Mind Farm khuyến nghị 4 giai đoạn vàng:

1. 1 - 3 ngày tuổi

• Bổ sung vitamin ADE + selenium

• Mục tiêu: tăng kháng thể và sức bú

2. 5 - 10 ngày tuổi

• Vitamin C + men tiêu hóa

• Giảm tiêu chảy sữa

3. Trước và sau cai sữa 5 ngày

• B-complex + C + A/E

• Giảm stress → giảm tiêu chảy 40 - 60%

4. Khi thời tiết thay đổi, nóng – lạnh

• Vitamin C + điện giải

• Giảm sốc nhiệt, giảm hô hấp

Dinh dưỡng của heo mẹ quyết định miễn dịch của heo con

Heo con nhận 100% kháng thể và vitamin từ heo nái trong giai đoạn sơ sinh.

Nếu nái thiếu vitamin:

• Sữa ít kháng thể

• Heo con bú vẫn yếu

• Miễn dịch sớm giảm mạnh
   

Do đó, nái cần bổ sung:

• Vitamin A (≥12.000 IU/ngày)

• Vitamin E (≥200 IU/ngày)

• Selenium hữu cơ (0,3ppm)

• B-complex

• Choline chloride

Lưu ý

Vitamin giữ vai trò trung tâm trong việc hình thành và duy trì miễn dịch của heo con, thông qua:

• Tăng cường miễn dịch niêm mạc (A, D3)

• Chống stress và oxy hóa (E, C, Se)

• Tăng đáp ứng miễn dịch tế bào (B-complex)

• Giảm tỷ lệ tiêu chảy – hô hấp – suy dinh dưỡng
   

Muốn heo con khỏe – ít bệnh – lớn nhanh, vitamin phải được bổ sung đầy đủ cho cả heo nái và heo con.